Wagner en hybride dreiging: wat de Londense brand ons leert

Op 20 maart 2024 ging een loods op het Cromwell Industrial Estate in Oost-Londen in vlammen op. De opslagplaats was geen willekeurig doelwit: hier lagen hulpgoederen en Starlink-satelliet apparatuur bestemd voor Oekraïne. Acht brandweerwagens en zestig brandweerlieden waren nodig om het vuur onder controle te krijgen; de schade bedroeg ongeveer £1 miljoen.¹Vorige maand veroordeelde de Londense Old Bailey drie jonge mannen tot jarenlange celstraffen voor deze aanval. Zij handelden in opdracht van de Wagner Group, een door Rusland gesteunde militie die in het VK als terroristische organisatie geldt.¹ Het was de eerste keer dat Britten werden berecht onder de nieuwe National Security Act 2023, die specifiek is ontworpen om buitenlandse inmenging te bestrijden.¹Wat dit incident laat zien: de tactieken van hybride oorlogsvoering beperken zich niet tot conflictgebieden, maar reiken tot in de kern van West-Europese steden.

Hybride oorlogsvoering in de achtertuin

De Londense brand is onderdeel van een breder patroon. Rusland combineert militaire druk met minder zichtbare middelen: cyberaanvallen, desinformatie, spionage en ook sabotage van fysieke doelen.²De werkwijze was alarmerend eenvoudig. Via Telegram rekruteerde een Wagner-contact jonge Britten zonder politieke agenda. Voor geld voerden ze opdrachten uit, variërend van brandstichting tot plannen voor een ontvoering van een Russische dissident in Londen.¹ Dit gebruik van lokale tussenpersonen maakt het voor statelijke actoren mogelijk hun betrokkenheid te ontkennen, terwijl de impact groot is.²De Nederlandse overheid wees in een Kamerbrief eind 2024 sabotage aan als een van de meest urgente bedreigingen voor onze vitale infrastructuur.³ De MIVD bevestigde in 2025 dat Russische interesse in Nederlandse energie-assets, zoals Noordzee-windparken en gasopslag, aantoonbaar is.²

‍

Voor Nederland is dit geen ver-van-ons-bedshow. Ons land is een logistiek kruispunt van Europa en daarmee kwetsbaar.

• Energie: Het NCTV stelde in 2024 dat sabotage van energievoorziening het grootste risico vormt voor maatschappelijke ontwrichting.³ Onze afhankelijkheid van offshore-wind en gasopslag maakt ons een aantrekkelijk doelwit voor staten die druk willen uitoefenen.
• Logistiek: Havens en luchthavens zijn niet alleen handelsroutes, maar ook schakels in militaire en humanitaire bevoorrading. Verstoring kan bondgenootschappelijke steun direct raken.
• Manufacturing en defensie industrie: Productielocaties die essentieel zijn voor de defensiesector of voor de levering van kritieke onderdelen zijn interessant voor buitenlandse actoren. Aanvallen of infiltratie kunnen leiden tot stilstand in toeleveringsketens en verlies van strategische slagkracht.

Het incident in Londen toont aan dat kleine groepen, met relatief eenvoudige middelen, aanzienlijke schade kunnen veroorzaken. Voor Nederlandse organisaties betekent dit dat beveiliging niet stopt bij de eigen poort. Ook ketenpartners, leveranciers en logistieke hubs zijn deel van het dreigingsbeeld.

‍

Incidenten zoals die in Londen vragen om meer dan constatering. Organisaties hebben behoefte aan systematische weerbaarheid. Drie bouwstenen zijn hierbij essentieel:

• Dreigingsbeelden: Weten welke actoren uw sector in het vizier hebben, welke methoden zij gebruiken en hoe scenario’s zich ontwikkelen. Proximities ondersteunt organisaties al met sectorspecifieke dreigingsbeelden, bijvoorbeeld voor netbeheerders, die direct door te vertalen zijn naar beleid en maatregelen.⁴
• Inlichtingen & monitoring: Het vroegtijdig signaleren van afwijkend gedrag rond kritieke locaties of in de supply chain kan incidenten voorkomen. Proximities biedt monitoring op meerdere niveaus, van geopolitieke signalen tot observatie rond A-locaties, zodat organisaties proactief kunnen reageren.⁵
• Crisismanagement: Geen papieren plan, maar geoefende teams en scenario’s. Bij sabotage of ontvoering telt hoe snel een organisatie kan opschalen. Proximities helpt bedrijven crisisteams te formeren en draaiboeken te testen in realistische simulaties.⁵

Deze combinatie van vooruitzien, monitoren en oefenen maakt het verschil tussen kwetsbaarheid en robuuste weerbaarheid.

‍

Een nieuwe realiteit

De brand in Londen laat zien dat hybride dreigingen zich niet laten tegenhouden door landsgrenzen. Het feit dat een buitenlandse actor via lokale tussenpersonen een doelwit wist te raken dat gelinkt was aan Oekraïne, geeft genoeg aanleiding om onze eigen kwetsbaarheden opnieuw te bekijken.De vraag voor Nederlandse bestuurders is daarom helder: welke van onze processen of ketenpartners zou in een scenario als Londen het eerste doelwit zijn, en zijn wij daar voldoende op voorbereid?

‍

‍

1. BBC News – Three men found guilty of Wagner-linked arson attack in London, 8 juli 2025.
2. MIVD Jaarverslag 2025.
3. Kamerbrief Weerbaarheid Hybride Dreigingen, 6 december 2024; NCTV Dreigingsbeeld 2024.
4. Proximities – Dreigingsbeelden-methodiek (Productdocumentatie hybride oorlogvoering, 2025).
5. Proximities – Inlichtingen & Monitoring, Crisismanagement (Productdocumentatie hybride oorlogvoering, 2025).

‍